A casa editora que axudou a fundar e que con tanto acerto capitaneou dende 1988 ata o seu pasamento en novembro do 2006 recupera agora un texto teatral seu que permanecía inédito, O triángulo escaleno, nunha coidada edición que contou con dous prologuistas de luxo: o historiador e narrador noiés Xerardo AgraFoxo e mais o dramaturgo e académico Euloxio R. Ruibal.

Os limiares de AgraFoxo e Ruibal dan conta tanto da intensa traxectoria teatral de Agrelo Hermo (como promotor e mais director de grupos e compañías e aínda como autor e adaptador de textos) como da análise particular do universo escénico que propón a peza exhumada.

O triángulo escaleno é un drama breve que xira entorno á problemática convivencia amorosa de tres personaxes que se configuran como os complexos vértices da figura xeométrica que dá título á propia obra: Marta e Verónica, dúas mozas estudantes en Compostela, buscan alguén que se preste a compartir alugueiro con elas e aparece nas súas vidas Brais, un seminarista que pronto alterará o rumbo das súas vidas sentimentais. Marta, lesbiana, está namorada de Verónica, quen, por súa vez, fica engaiolada de Brais, que se deixa querer desta última pero ao que tampouco desagrada Marta.

A escusa deste triángulo amoroso dá pé á reflexión sobre cuestións capitais para o ser humano como o sentido da fidelidade, a entrega amorosa, os difíciles lindes entre a amizade fonda e a paixón ou o monstro dos celos, por citar só algúns dos temas abordados pola peza.

Das bondades do Agrelo Hermo dramaturgo e, máis concretamente, dos valores deste O triángulo escaleno dan conta máis cumprida AgraFoxo e Ruibal nos seus respectivos prólogos, por veces sorprendentemente encontrados no apuntamento de certos datos (é o caso da datación dalgunhas obras, que difiren dun a outro prologuista, deixando na dúbida ao lector), mais precisos e abondosos en moitos outros sentidos.

Actual e suxestiva, a escrita de Xosé Agrelo Hermo neste O triángulo escaleno é unha invitación irresistible dende a propia cuberta, felizmente ilustrada polo pintor, tamén noiés, Alfonso Costa, e constitúe unha ocasión inmellorable para nos achegar á obra dun autor ao que sempre ha pagar a pena (re)ler.

O vákner, unha das figura mitolóxicas máis misteriosas do imaxinario galego, documentada sobre todo nas lendas de tradición oral da zona de Cee e Fisterra, foi o tema elixido pola escritora muradá Aurora Lestón Mayo para darlle forma a un libro. Trátase dunha obra que ven de ver a luz no marco dunha colección de referencia dentro dos estudos celtolóxicos: a serie Keltia da editorial Toxosoutos.

Coa súa obra, titulada O vákner e o dragón, a autora tenta ofrecer unha explicación plausible da figura mitolóxica e da súa posible identificación cun dragón. Para iso, fai un exhaustivo repaso da presenza deste animal nos relatos míticos da Biblia, da épica medieval, das cantigas e da literatura de tradición oral. Todo coa pretensión de construír unha hipótese que identifica a figura do vákner co fáfner, o dragón por excelencia das culturas xermánica e escandinava.

O froito desta investigación e as conclusións ás que chegou a escritora de Muros foi presentado o pasado fin de semana na casa de cultura de Esteiro, nun acto promovido pola asociación Barbantia. Alí estaban, ademais da autora e da secretaria do colectivo cultural barbancés, Milagros Torrado; o director de Toxosoutos, David González Couso; o catedrático Fernando Alonso Romero; e a concelleira de Cultura, Laura Eiras.

Foi a edila a que se encargou de darlle a benvida aos presentes, ao tempo que puxo de manifesto a súa ledicia por contar cunha investigadora da categoría de Aurora no municipio de Muros. Logo tomou a palabra David González, que enxalzou a enorme calidade da obra presentada, unha opinión abalada polas insuperables críticas que ven de recibir.

Orixinal investigación

Tanto Milagros Torrado como Fernando Alonso fixeron fincapé no feito de que Lestón, licenciada en Filoloxía Inglesa pola Universidade de Santiago, se decidise por investigar o mundo da cultura e do folclore. O catedrático, que tamén é director da tese da muradá, encomiou o potencial da escritora e citou algunhas das pasaxes do libro.

Pola súa banda, despois de agradecer a colaboración prestada polas distintas partes representadas no acto, a autora falou do proceso que a levou á culminación do libro. Tamén expresou a súa satisfacción por poder publicar en Toxosoutos, editorial dirixida anteriormente por Xosé Agrelo, que precisamente foi mestre de Aurora.

A recta final do acto celebrado en Esteiro estivo protagonizada polo fillo que espera a investigadora de Muros, embarazada de sete meses. Milagros Torrado fíxolle entrega dunha camisiña cun debuxo dun dragón, na que se podía ler «pequeno cazador de dragóns», como a escritora é alcumada polo profesor Alonso Romero.

O público asistente ao acto recibiu un exemplar do libro, agasallo do Concello de Muros, que mercou douscentos.